Middenoorpoliepen
Danny Rietveld, Werkgroep Fok & Advies
Het tweede en tevens laatste deel van mijn verslag over de lezingenavond, die het Medisch Centrum voor Dieren te Amsterdam speciaal organiseerde voor onze Rasclub Maine Coon, gaat over oorproblemen en met name over middenoorpoliepen. Jacqueline Sinke is als dermatoloog verbonden aan het MCD. Op de afdeling dermatologie komen oorproblemen zo vaak voor, dat er behalve een allergiepoli ook een gespecialiseerde orenpoli is ondergebracht. Op de orenpoli werken dermatologen, chirurgen en internisten samen bij het diagnosticeren en behandelen van oorproblemen. Om de oorzaak van een recidiverende (regelmatig terugkomend) oorontsteking te achterhalen, kan het MCD gebruik maken van de volgende onderzoeksmethoden:
– Video otoscopie
– CT-scan
– MRI
Door onderzoek kan worden bepaald of de oorklachten worden veroorzaakt door een gehoorgangontsteking, een poliep of een tumor.
De gehoorgang van de hond en kat is een holle buis met een knik er in. Deze buis is bekleed met huid. Aan het einde van de gehoorgang bevindt zich het trommelvlies. Hierachter begint het middenoor, met daarin het gehoororgaan (slakkenhuis) en het evenwichtsorgaan. Bij oorontsteking gaat de huid van de gehoorgang ontsteken waardoor hij vaak gaat zwellen. Meestal wordt er extra oorsmeer en soms ook pus gevormd. De gehoorgang raakt geheel afgesloten waardoor het ontstekingsmateriaal niet meer naar buiten kan. Dit wordt een voedingsbodem voor bacteriën en gisten, waardoor de ontsteking steeds erger wordt: er ontstaat een vicieuze cirkel. Uiteindelijk kan de ontsteking ook doorslaan naar het middenoor, waardoor er ook evenwichtsstoornissen en andere neurologische klachten kunnen ontstaan.
De middenoorpoliep is een goedaardige zwelling van ontstekingsweefsel die uitgaat van het slijmvlies van het middenoor en veel weg heeft van een paddenstoel, een bolletje op een dun steeltje. Een middenoorpoliep ontstaat waarschijnlijk door chronische irritatie van het slijmvlies als gevolg van een(virus)infecties van de voorste luchtwegen. Een groot deel van de katten met middenoorpoliepen zijn als kitten besmet met niesziekte en daarna chronisch niesziektepatiënt gebleven. Er zou een erfelijke component in het spel kunnen zijn, hoewel dat nooit bewezen is, maar ongeveer 25% van de katten met middenoorpoliepen die op het MCD worden aangeboden, behoort tot het ras Maine Coon. Mogelijk is er ook een verband met de bij de Maine Coon relatief wat vaker voorkomende tandvleesproblemen die ook voor chronische slijmvliesirritatie kunnen zorgen, maar dit is niet onderzocht.
Symptomen: Middenoorpoliepen veroorzaken problemen als ze door het trommelvlies groeien en in de uitwendige gehoorgang komen te liggen. Door de aanwezigheid van een poliep ontstaat er een abnormaal milieu in de gehoorgang waardoor de huid van de gehoorgang ontstoken kan raken. Hierdoor kan de kat ooruitvloeiing krijgen, hij gaat schudden met zijn kop en aan het oor krabben. Soms komt een poliep via de buis van Eustachius in de keel terecht. De kat kan dan gaan snurken bij het ademhalen en wordt benauwd.
Middenoorpoliepen kunnen alleen door middel van een chirurgische ingreep worden verwijderd, er bestaan geen medicijnen die ze doen verdwijnen. Chirurg Bart Sjollema laat ons aan de hand van een serie duidelijke foto’s zien hoe een dergelijke operatie in zijn werk gaat. Als een poliep in de keel hangt, kan deze zonder echt “snijden” uit de keel worden getrokken. In de keel is het verschil tussen een tumor en een poliep vaak goed te zien, doordat de poliep een steeltje heeft en daardoor in beweging gebracht kan worden wanneer de kop van het dier wordt gemanipuleerd. Tumoren hebben geen steeltjes en zijn dus niet zo beweeglijk. Voor het verwijderen van poliepen in de gehoorgang moet er wel een echte operatie worden uitgevoerd. De gehoorgang wordt hierbij gedeeltelijk geopend zodat de poliep zo dicht mogelijk bij het trommelvlies kan worden vastgepakt en uit het middenoor worden getrokken.
Normaal gesproken herstelt het trommelvlies zich geheel in de loop van 3 tot 4 weken.
Complicaties: Bij een deel van de katten ontstaat er na het verwijderen van de poliep een Horner-syndroom. Hierbij gaat het bovenooglid afhangen, de pupil wordt kleiner en het derde ooglid komt verder naar buiten. Dit wordt veroorzaakt doordat er kleine (onzichtbare) zenuwtakjes in het middenoor worden geïrriteerd. Het Horner syndroom herstelt meestal vanzelf binnen 3 tot 6 weken. Bij ongeveer 25-35% van de katten wordt er opnieuw een poliep gezien bij de controle. Dit kan veroorzaakt worden doordat de oude poliep weer is aangegroeid. Het is echter ook mogelijk dat er een andere poliep (die eerder verborgen was in het middenoor) in de plaats is gekomen van de verwijderde poliep. Wanneer een poliep terugkomt of als een nieuwe poliep verschijnt, wordt de operatie in het algemeen nogmaals uitgevoerd. Als de klachten blijven aanhouden en er steeds weer nieuwe poliepen in het middenoor groeien, dan moet wellicht een ingrijpender operatie worden overwogen: de VBO, ofwel ventrale bulla osteotomie. Hierbij wordt het middenoor, of met een mooi woord bulla tympanica, geopend, het weefsel schoongeschraapt en wordt er een drain in geplaatst, om dagelijks te kunnen spoelen. Na een aantal dagen wordt de drain verwijderd en groeit het achtergebleven gat vanzelf weer dicht.