Mark Dirven – Neerlands nieuwste veterinair cardioloog
Door Danny Rietveld, eerder geplaatst in It’s Coontime zomer 2017

Op een warme donderdagavond tref ik Mark Dirven op een nascholing in het dierenziekenhuis van AniCura Diergeneeskundig Verwijscentrum Dordrecht. Na een inspirerende lezing van zijn nieuwe collega en kattenspecialist Marieke Knies, vergezelt ze ons naar een rustiger ruimte waar ons gesprek plaatsvindt.

Allereerst gefeliciteerd met het slagen voor je examens! Gezien het feit dat er slechts één andere veterinair cardioloog in Nederland werkzaam is, schat ik in dat dat nogal een prestatie is. Hoe zijn je examens gegaan, is het je meegevallen?
“Niet echt. Ik heb ervoor gekozen om via een alternatief traject in een periode van vijf jaar naar deze examens toe te werken. Dat is toch wat lastiger dan de gangbare voltijdsopleiding van drie jaar aan de universiteit te voltooien en aansluitend examens te doen. Van de dertien examenkandidaten zijn er dit jaar slechts vijf geslaagd en gelukkig was ik er daar een van.”

Zit geneeskunde in de familie en wanneer wist je dat je dierenarts wilde worden?
“Nee, helemaal niet. Mijn ouders hebben zelf geen universitaire opleiding, maar toen duidelijk werd dat ik goed kon leren motiveerden ze me om te gaan studeren. Ik wist na de middelbare school eigenlijk alleen dat ik een baan in de buitenlucht ambieerde, daarom koos ik voor tropische landbouw. Daarnaast had ik me ingeschreven voor diergeneeskunde en tot mijn verbazing werd ik meteen het eerste jaar ingeloot. Zelfs tijdens de opleiding had ik nog niet het gevoel dat dit was wat ik wilde. Wel was ik er snel achter dat ik niet zoveel had met landbouwhuisdieren. Pas in het vijfde jaar van mijn studie kwam het gevoel dat de jas van dierenarts mij weleens goed zou kunnen passen.”

Als ik naar de lijst kijk van alle onderzoeken waaraan je werkt of hebt gewerkt, zie ik vooral veel onderzoeken met betrekking tot katten. Mogen we veronderstellen dat je een kattenmens bent en heb je zelf ook katten?
“Alweer een nee (lacht). Ik ben eigenlijk een hondenmens, maar ik moet zeggen dat ik in loop van tijd katten wel erg ben gaan waarderen. Op dit moment heb ik twee katten. De ene is een ex-longwormpatiëntje van me en de andere een katje uit het asiel.”

Je hebt een bijzondere weg bewandeld in je carrière door naast je werk als specialist in opleiding in Utrecht, ook als dierenarts werkzaam te blijven. Is dat een bewuste keuze geweest en zo ja, kun je uitleggen waarom?
“Tja, ik vond het werk als dierenarts eenvoudigweg te leuk om ermee te stoppen en dat is nog steeds zo. Als specialist zie je alleen verwijspatiënten en die komen vaak maar één of twee keer, terwijl je als dierenarts de eerstelijnspatiënten behandelt en ze vaak hun hele leven kunt volgen. Ook het contact met de eigenaren is persoonlijker, je krijgt de kans om een band op te bouwen met dier en eigenaar. Een praktische bijkomstigheid was dat de huur ook moest worden betaald. Een van de bijzonderheden van mijn alternatieve opleidingstraject was dat ik vanuit mijn opleidingsplaats geen inkomen kreeg, alleen een opleiding.”

Je werkt als cardioloog/internist/radioloog op het AniCura Diergeneeskundig Verwijscentrum in Dordrecht en Rijswijk en bent ook als cardioloog verbonden aan de Universiteitskliniek in Utrecht. Vanuit je bedrijf Ictuscordis geef je lezingen door het hele land en daarbuiten, je geeft trainingen in echografie, beoordeelt echobeelden van collega-dierenartsen, werkt aan diverse onderzoeken en organiseert jaarlijks het ‘Hart voor de praktijk’-congres. Heb je ook een privéleven en kom je er nog wel aan toe?
(Mark schiet halverwege de vraag al in de lach) “Ik heb wel een privéleven gelukkig. Ik deel mijn leven met mijn vriendin, twee katten, parkieten en twee shetlandponies en ik ga graag wielrennen. Maar eerlijk gezegd heb ik er inderdaad wel erg weinig tijd voor.”

Hoe ziet de toekomst eruit nu je cardioloog bent, zijn er veranderingen op komst en kunnen we straks nog bij je terecht voor preventieve HCM-screenings?
“Voorlopig zijn er geen plannen om iets te veranderen. Zoals gezegd vind ik het contact met eigenaren te leuk om op te geven.”

Wat is volgens Mark Dirven het geheim van een goede HCM-screening?
“Er wordt soms te gemakkelijk gedacht over een HCM-screening. Niet iedere arts met een echoapparaat kan een goede HCM-echo maken. Zelfs voor een cardioloog is een goede, betrouwbare HCM-echo één van de moeilijkste echo’s om te maken. Het kost ook veel tijd om een hart echt goed te kunnen beoordelen.”

Denk je dat we in de nabije toekomst door bloedonderzoek (Cardiopet van Idexx) een betrouwbare preventieve screening kunnen doen, gevolgd door een echo bij een afwijkende uitslag?
“Een Cardiopet-uitslag kan ik veel objectiever interpreteren dan een uitslag van een HCM-echo waarvan ik niet weet hoe goed of hoe slecht deze is uitgevoerd. Maar of en wanneer Cardiopet de HCM-echo als preventieve screening volledig kan vervangen durf ik nu nog niet te zeggen. Dat is nog niet goed onderzocht. We zijn in Dordrecht wel aan het bekijken welk pre-anesthetisch onderzoek (gezondheidscontrole voorafgaand aan narcose) het meest betrouwbaar is. Lichamelijk onderzoek, bloedonderzoek, Cardiopet Snaptest, Cardiopet-labtest en echo worden naast elkaar gelegd en met elkaar vergeleken, dus hopelijk levert dat ook bruikbare informatie op.”

Heb je een advies voor fokkers als het om de verantwoordelijkheid naar kittenkopers gaat, voor wat betreft het hart?
“Ja. Laat kittens met een hartruis altijd door een specialist onderzoeken voordat ze naar de nieuwe eigenaar gaan. Bij één op de drie kittens met een hartruis wordt een hartprobleem geconstateerd en je kunt het echt niet maken om een nieuwe eigenaar met die zorg en het bijkomend verdriet op te zadelen als er sprake zou zijn van een ernstige aangeboren hartziekte. Aan de andere kant is het juist fijn om zo snel mogelijk te weten dat er sprake is van een onschuldige hartruis (wel een ruis, maar geen ziekte) Hoe eerder je weet wat er precies aan de hand is, hoe beter het is voor alle betrokkenen. Kittens met een onschuldige hartruis kunnen zonder problemen worden geplaatst bij een nieuwe eigenaar en zelfs worden verzekerd.”

Longworm is voor veel huisdiereneigenaren nog een vrij onbekende wormsoort. Kun je kort vertellen wanneer je hiervoor moet oppassen en wat de symptomen zijn van een kat met een longwormbesmetting?
“Longworm wordt onder andere verspreidt via slakken, de slijmsporen van slakken maar ook door vogels en muizen. Door het onder je schoenen mee te nemen, kunnen ook binnenkatten theoretisch besmet raken. In de regio Breda is een onderzoek gedaan naar de prevalentie van longworm; hoe vaak kom je dat nou eigenlijk tegen? Het antwoord luidt: net zo vaak als lintworm (3.8 procent van alle onderzochte katten)! Dat geeft toch te denken. Een kat met een longwormbesmetting zal hoesten en mogelijk wat benauwd zijn. Een ontlastingsonderzoek geeft met een paar dagen zekerheid en pas dan kan er worden behandeld met Broadline (eens per maand) of Profender (eens per twee weken). Bij een flinke besmettingsgraad kan de benauwdheid na het toedienen van de pipet in eerste instantie juist verergeren en dan is het prettig om te weten dat dit door de longworm wordt veroorzaakt en niet door een ander probleem.”

Je hebt een onderzoek gedaan naar bepaalde hartproblemen die optreden als gevolg van hypertensie (hoge bloeddruk), waaruit onder andere bleek dat die problemen kunnen worden verholpen als de oorzaak wordt behandeld. Ook de nieren kunnen schade ondervinden van een te hoge bloeddruk. Denk je dat er meer aandacht zou moeten worden besteed aan de bloeddruk?
“Er wordt helaas nog niet genoeg aandacht besteed aan het meten van de bloeddruk, terwijl het een makkelijk en goedkoop onderzoek is dat veel kan opleveren. Gelukkig zijn er wel steeds meer dierenartsen die bijvoorbeeld een senioren check-up aanbieden, met als onderdeel daarvan een bloeddrukmeting.”

Heb je nog een boodschap voor de kattenliefhebbers onder ons?
“Ik vind het jammer dat alle moeite die fokkers de afgelopen twintig jaar hebben genomen om hun katten te laten testen op HCM nauwelijks heeft geleid tot het in kaart brengen van het probleem. De meeste uitslagen belanden tenslotte bij eigenaren in de kast en er wordt verder niet mee gedaan. Er zijn wel testuitslagen terug te vinden in Pawpeds, maar te weinig om conclusies te kunnen trekken. Bij de hond is inmiddels het volledige genoom bekend en kan er al veel meer via DNA worden getest, bij katten zien we pas het topje van de ijsberg en heeft DNA-testen nog niet veel zin. Met de ontwikkeling van PetScan, waarmee dierenartsen alle mogelijk erfelijke aandoeningen van hun patiënten direct kunnen doorsturen naar een centraal orgaan in Utrecht krijgen we in de toekomst hopelijk ook de informatie van nakomelingen die niet voor de fok zijn ingezet. Dan kunnen we wellicht een serieuze stap maken om dit probleem op te lossen.”

Na afloop van het gesprek bedenk ik nog eens wat een bijzonder mens deze Mark Dirven is. Iemand met een ongelooflijk druk bestaan, een enorme gedrevenheid en toch zo rustig en betrokken. Een cardioloog met een warm hart, daar mogen we trots op zijn!

Onderzoek naar hypertensie
De in het intro genoemde kattenspecialist Marieke Knies wil graag een oproep doen. Heeft u een kat die tien jaar of ouder is en zou u het leuk vinden om mee te werken aan een onderzoek naar hypertensie, neem dan contact met haar op. Zowel het onderzoek (bloeddrukmeting, bloed- en urineonderzoek) als de eventuele behandeling zijn gratis als u hieraan meewerkt. De voorwaarde is wel dat u indien nodig regelmatig voor controles naar het Verwijscentrum in Dordrecht komt met uw kat. Interesse? Stuur een e-mail met uw gegevens en die van uw kat naar Marieke.Knies@anicura.nl.

Mark Dirven
Mark Dirven is in 2004 afgestudeerd als dierenarts voor gezelschapsdieren aan de Universiteit van Utrecht, waarna hij is gaan werken onder supervisie van drs. J.M.M. Cornelissen die hem opleidde in de algemene en interne geneeskunde van gezelschapsdieren. Vele bijscholingen en stages in specialistische centra in binnen- en buitenland op gebied van anesthesiologie, cardiologie, echografie en echocardiografie legden de basis voor zijn interesse in en kennis van interne geneeskunde, medische beeldvorming en cardiologie. Sinds 2012 is hij werkzaam als specialist in opleiding cardiologie aan de Universiteitskliniek voor gezelschapsdieren in Utrecht, hetgeen hij combineert met zijn werk als dierenarts interne geneeskunde en cardiologie, eerst bij Dierenkliniek Rijen en sinds 2014 bij het Diergeneeskundig Verwijscentrum Anicura in Dordrecht en Rijswijk. In dat jaar richt hij ook zijn eigen bedrijf op: Ictus Cordis, ontleent aan een medische term die de plaats op het lichaam aangeeft waar de stoot (ictus) van het hart (cordis) het best voelbaar is. Van hieruit geeft hij onder andere lezingen en trainingen en richtte hij het landelijk dierenartsencongres ‘Hart voor de Praktijk’ op. In april van dit jaar rondde Mark Dirven zijn opleiding tot cardioloog succesvol af, waarmee Nederland na Viktor Szatmári beschikt over een tweede veterinair cardioloog. De combinatie van academie en praktijk is een unieke en vooral zeer waardevolle combinatie. De kennis van beide werelden maken hem tot een veelzijdig, kundig en toegankelijk specialist.

‘Ik ben eigenlijk een hondenmens, maar ik moet zeggen dat ik in loop van tijd katten wel erg ben gaan waarderen.’
‘Laat kittens met een hartruis altijd door een specialist onderzoeken voordat ze naar de nieuwe eigenaar gaan.’
‘Ik vind het jammer dat alle moeite die fokkers hebben genomen om hun katten te laten testen op HCM nauwelijks heeft geleid tot het in kaart brengen van het probleem.’